Η πρώτη επαφή όσων ασχολούνται ή πρόκειται να ασχοληθούν με τις ορχιδέες, είναι οι Phalaenopsis που βρίσκουμε σε
ανθοπωλεία
και σε καταστήματα που πωλούν φυτά.
Στη φύση, το γένος ορχιδεων Phalaenopsis, αναπτύσσονται πάνω σε δέντρα, γι ' αυτό χαρακτηρίζονται επίφυτα και συναντώνται στην Ν.Α. Ασία, σε τροπικά δάση που τους εξασφαλίζουν υγρασία και καλή κυκλοφορία αέρα.
Αυτές που κυκλοφορούν στο εμπόριο όμως, είναι υβρίδια, δηλαδή έχει παρέμβει γενετικά ο άνθρωπος στην εξέλιξή τους, ως προς το χρώμα, το μέγεθος των λουλουδιών και την διάρκεια της ανθοφορίας ώστε να γίνουν πιό ελκυστικές και εντυπωσιακές.
Είναι εύκολο να καλλιεργήσουμε μία τέτοια ορχιδέα, φτάνει να ακολουθήσουμε μερικά απλά βήματα.
Απαιτήσεις σε φως
Οι Phalaenopsis θέλουν αρκετό φως όχι όμως άμεση έκθεση στον ήλιο γιατί ενδέχεται να πάθουν εγκαύματα. Είναι ιδανικό γι' αυτές, να βρίσκονται μπροστά σε ένα παράθυρο με ανατολικό προσανατολισμό κατα προτίμηση, χωρίς να εφάπτονται στο τζάμι. Αν τις βάλουμε μπροστά από παράθυρο ή μπαλκονόπορτα που έχει ανατολικό προσανατολισμό, τότε θα πρέπει να προσέξουμε τα εξής: Αν το τζάμι μας είναι μονό, δηλαδή πρόκειται για παλιό πορτοπαράθυρο που έχει ένα μόνο τζάμι, και το φυτό δέχεται πολλές ώρες φως υπάρχει η περίπτωση να εμφανιστούν εγκαύματα στα φύλλα. Ιδανικά είναι τα διπλά τζάμια που υπάρχουν στα σύγχρονο πορτοπαράθυρα, και ανάλογα την ποιότητα των τζαμιών, το φυτό μπορεί να δέχεται συνέχεια ηλιακό φως χωρίς προβλήματα.
Την Άνοιξη όταν οι νυχτερινές θερμοκρασίες ανέβουν, είναι καλό να τις μεταφέρουμε σε εξωτερικό χώρο (πάντα προφυλαγμένες από το άμεσο ηλιακό φως) έτσι ώστε να έχουν σωστό φωτισμό και επαρκή αερισμό.
Θερμοκρασίες
Οι θερμοκρασίες που προτιμούν, είναι οι θερμοκρασίες ενός διαμερίσματος, δηλαδή περίπου 18 βαθμούς C τη νύχτα και 22 - 25 βαθμούς C την ημέρα.
Το καλοκαίρι, μπορούν να ανεχτούν μέχρι 30-35 βαθμούς C αρκεί να υπάρχει καλή κυκλοφορία αέρα στο δωμάτιο που ζουν όχι όμως να είναι εκτεθειμένες σε ρεύμα αέρος. Τον χειμώνα η ελάχιστη θερμοκρασία που μπορούν να ανεχτούν είναι 14 - 15 βαθμούς C . Μπορούν να δεχτούν και ακόμα χαμηλώτερη ελάχιστη θερμοκρασία, φτάνει να μην είναι εκτεθιμένες σε αυτό για πολλές συνεχόμενες μέρες (γύρω στους 10C – 12 C, και για 1 – 3 βράδυα).
Είναι σημαντική όπως θα πούμε και παρακάτω μία διαφορά 10 βαθμών C ανάμεσα μέρας και νύχτας, στο τέλος φθινοπώρου όσο πλησιάζει ο χειμώνας, ώστε να προκύψουν ανθοφόρα που θα οδηγήσουν σε ανθοφορία του φυτού.
Το κλίμα της Ελλάδας ευνοεί την καλλιέργεια των Phalaenopsis εκτός σπιτιού. Μάλιστα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τις Phal η καλλιέργειά τους εκτός σπιτιού από τα τέλη Μάρτη / μέσα Απρίλη (ανάλογα τις θερμοκρασίες) έως το τέλος Οκτώβρη με μέσα Νοέμβρη (πάλι οι θερμοκρασίες παίζουν ρόλο και αν ο καιρός είναι ζεστός μπορούν να μείνουν και μέχρι τα μέσα Δεκέμβρη έξω).
Πότισμα
Είναι φυτά που τους αρέσει η υγρασία.
Το πότισμά τους εξαρτάται από τις εποχές του έτους, είναι ανάλογο δηλαδή από την εξωτερική θερμοκρασία και υγρασία.
Κατ΄ αρχάς, ένδειξη για το πότε θέλουν πότισμα, είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το υπόστρωμα. Παρατηρούμε λοιπόν το υπόστρωμα, όταν είναι βρεμένο, αφήνουμε να στεγνώσει πριν ξαναποτίσουμε. Τον χειμώνα που η υγρασία είναι αυξημένη στην ατμόσφαιρα άρα κρατάει υγρασία και το υπόστρωμα, ποτίζουμε περίπου κάθε 10 - 12 μέρες ενώ το καλοκαίρι που στεγνώνει πολύ πιο γρήγορα, ποτίζουμε κάθε 4 μέρες και κάνουμε ψεκασμούς με νερό ή αν ανέβει πολύ η θερμοκρασία μπορεί να χρειάζεται να ποτίσουμε και μέρα παρά μέρα. Αν το χειμώνα τιςν έχουμε μέσα σε διαμέρισμα τότε ίσως να πρέπει να τις ποτίσουμε κάθε 5 – 7 ημέρες, μιας και τα καλοριφέρ στεγνώνουν το υπόστρωμα. Αυτό που είναι βασικό είναι να παρατηρούμε το υπόστρωμά τους πριν ποτίσουμε.
Η διαδικασία ποτίσματος είναι απλή.
Βάζουμε το φυτό κάτω από τη βρύση και αφήνουμε το νερό να τρέχει επί 1 - 2 λεπτά, ώστε να βραχεί καλά ο φλοιός.
Μετά, στραγγίζουμε καλά το γλαστράκι και πάντα προσέχουμε να μην κρατήσει νερό η καρδιά του φυτού, δηλαδή η κοιλότητα που δημιουργούν τα 2 πάνω-πάνω φύλλα. Αν δούμε και υπάρχει νερό σε αυτό το σημείο, το στεγνώνουμε με την βοήθεια μιας χαρτοπετσέτας.
Επίσης, φροντίζουμε να ποτιζουμε πρωΐ, ώστε το φυτό να έχει στραγγίσει εντελώς πριν νυχτώσει.
Λίπανση
Η λίπανση, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον κύκλο καλλιέργειας του φυτού, γι' αυτό απαιτείται το ανάλογο λίπασμα ανάλογα με τη φάση που βρίσκεται το φυτό δεδομένου ότι οι Phalaenopsis είναι φυτά διαρκούς ανάπτυξης.
Λιπαίνουμε πάντα όταν τα φυτά είναι ποτισμένα, με υδατοδιαλυτό λίπασμα δηλαδή λίπασμα που έχουμε διαλύσει σε νερό, σε αναλογία 1 γραμ. λιπάσματος σε 1 λίτρο νερό.
Χοντρικά, διαλύουμε 1 κουταλάκι του γλυκού λίπασμα σε 5 λίτρα νερό ή 1 κουτάλι της σούπας λίπασμα σε 10 λίτρα νερό κ.ο.κ.
Ενας γενικός κανόνας λίπανσης για τις Phalaenopsis υβρίδια, είναι ο εξής :
Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος
Τα φυτά διανύουν περίοδο ανθοφορίας και ετοιμάζονται να μπούν σε περίοδο ανάπτυξης.
Χρειάζονται λίπασμα αζωτούχο 30-10-10 σε συχνότητα κάθε 15 μέρες.
Ιούνιος - Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος - μέσα Οκτωβρίου
Τα φυτά έχουν ξεκινήσει την περίοδο ανάπτυξής τους, βγάζοντας συνήθως 2 νέα φύλλα και νέες ρίζες. Αυτήν την εποχή, ίσως κιτρινίσουν 1 ή 2 φύλλα της βάσης του φυτού, αυτό είναι φυσιολογικό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Χρειάζονται ισορροπημένο λίπασμα 20-20-20 σε συχνότητα κάθε 15 μέρες.
Μέσα Οκτωβρίου - Νοέμβριος - αρχές Δεκεμβρίου
Είναι η εποχή που εμφανίζονται τα νέα ανθοφόρα. Προϋπόθεση για να εμφανιστούν νέα ανθοφόρα, είναι η θερμοκρασία να πέσει κάτω από τους 20 βαθμούς C για περίπου 15 - 20 συνεχόμενες μέρες και η βραδινή με την ημερήσια θερμοκρασία να έχουν τουλάχιστον 10 βαθμούς C διαφορά αυτό το διάστημα.
Το φυτό χρειάζεται φωσφορούχο λίπασμα 12-48-8 (το λεγόμενο και λίπασμα ανθοφορίας) σε συχνότητα κάθε 15 μέρες .
Δεκέμβριος - Ιανουάριος - Φεβρουάριος
Είναι η περίοδος που ωριμάζουν τα ανθοφόρα - συνήθως χρειάζεται περίπου 3 μήνες από την εμφάνιση του ανθοφόρου στελέχους μέχρι την ωρίμανση της ανθοφορίας ώστε να δούμε την ορχιδέα μας γεμάτη λουλούδια.
Επιστρέφουμε σε ισορροπημένο λίπασμα 20-20-20 σε συχνότητα κάθε 25 μέρες περίπου.
Υπόστρωμα
Ιδανικό υπόστρωμα είναι ο φλοιός ελάτης ή πεύκου σε διαφορετικές διαστάσεις, σε αναλογία περίπου 80% φλοιός σε μέγεθος 2 - 3 εκ. και 20% σε μέγεθος 1 εκ. ή και μικρότερο. Η χρήση λέκκα (διογκωμένος άργιλος) στο κάτω μέρος της γλάστρας βοηθά πολύ στην γρήγορη αποστράγγιση του υποστρώματος.
Πολλαπλασιασμός
Μην σας φανεί περίεργο, αν το φυτό σας, παρουσιάσει πάνω σε κάποιο ανθοφόρο ένα νέο φυτό, δηλαδή αναπτύξει φύλλα και ρίζες. Αυτό λέγεται keiki, δεν συμβαίνει συχνά, και σημαίνει πως η ορχιδέα σας θέλει να πολλαπλασιαστεί. Οταν οι ρίζες του keiki φτάσουν τα 6-7 εκατοστά μήκος, μπορεί να αφαιρεθεί από το μητρικό φυτό και να εγκατασταθεί σε γλαστράκι με φλοιό και έτσι θα έχουμε ένα καινούριο φυτό.
Δεν είναι όμως το keiki ο μόνος τρόπος να πάρουμε νέο φυτό από την ορχιδέα μας .
Μπορεί να βγάλει παράφυτο, να δημιουργήσει δηλαδή δίπλα από το μητρικό φυτό άλλο, νέο φυτό αναπτύσσοντας φύλλα και ρίζες. Ομοίως, μόλις δούμε και βγάλει 3 - 4 φύλλα και ρίζες 6 - 7 εκ. μήκους, μπορούμε να το διαχωρίσουμε και να πάρουμε μία νέα, μικρή Phalaenopsis η οποία συνήθως ανθίζει από τον πρώτο χρόνο.
Μεταφύτευση
Μία ορχιδέα Phalaenopsis χρειάζεται μεταφύτευση, όταν οι ρίζες της έχουν αναπτυχθεί τόσο ώστε να έχουν καταλάβει το δοχείο που είναι φυτεμένες κι έτσι θέλουν μεγαλύτερη γλάστρα ή ο φλοιός έχει αλοιωθεί, έχει την υφή της λάσπης και δεν στεγνώνει και έτσι είναι ακατάλληλος για το φυτό.
|
Θα το βρείτε (εδώ) στο Kiato Flowers |
Αυτές που κυκλοφορούν στο εμπόριο όμως, είναι υβρίδια, δηλαδή έχει παρέμβει γενετικά ο άνθρωπος στην εξέλιξή τους, ως προς το χρώμα, το μέγεθος των λουλουδιών και την διάρκεια της ανθοφορίας ώστε να γίνουν πιό ελκυστικές και εντυπωσιακές.
Είναι εύκολο να καλλιεργήσουμε μία τέτοια ορχιδέα, φτάνει να ακολουθήσουμε μερικά απλά βήματα.
Απαιτήσεις σε φωςΟι Phalaenopsis θέλουν αρκετό φως όχι όμως άμεση έκθεση στον ήλιο γιατί ενδέχεται να πάθουν εγκαύματα. Είναι ιδανικό γι' αυτές, να βρίσκονται μπροστά σε ένα παράθυρο με ανατολικό προσανατολισμό κατα προτίμηση, χωρίς να εφάπτονται στο τζάμι. Αν τις βάλουμε μπροστά από παράθυρο ή μπαλκονόπορτα που έχει ανατολικό προσανατολισμό, τότε θα πρέπει να προσέξουμε τα εξής: Αν το τζάμι μας είναι μονό, δηλαδή πρόκειται για παλιό πορτοπαράθυρο που έχει ένα μόνο τζάμι, και το φυτό δέχεται πολλές ώρες φως υπάρχει η περίπτωση να εμφανιστούν εγκαύματα στα φύλλα. Ιδανικά είναι τα διπλά τζάμια που υπάρχουν στα σύγχρονο πορτοπαράθυρα, και ανάλογα την ποιότητα των τζαμιών, το φυτό μπορεί να δέχεται συνέχεια ηλιακό φως χωρίς προβλήματα.
Την Άνοιξη όταν οι νυχτερινές θερμοκρασίες ανέβουν, είναι καλό να τις μεταφέρουμε σε εξωτερικό χώρο (πάντα προφυλαγμένες από το άμεσο ηλιακό φως) έτσι ώστε να έχουν σωστό φωτισμό και επαρκή αερισμό.
Θερμοκρασίες
Οι θερμοκρασίες που προτιμούν, είναι οι θερμοκρασίες ενός διαμερίσματος, δηλαδή περίπου 18 βαθμούς C τη νύχτα και 22 - 25 βαθμούς C την ημέρα.
Το καλοκαίρι, μπορούν να ανεχτούν μέχρι 30-35 βαθμούς C αρκεί να υπάρχει καλή κυκλοφορία αέρα στο δωμάτιο που ζουν όχι όμως να είναι εκτεθειμένες σε ρεύμα αέρος. Τον χειμώνα η ελάχιστη θερμοκρασία που μπορούν να ανεχτούν είναι 14 - 15 βαθμούς C . Μπορούν να δεχτούν και ακόμα χαμηλώτερη ελάχιστη θερμοκρασία, φτάνει να μην είναι εκτεθιμένες σε αυτό για πολλές συνεχόμενες μέρες (γύρω στους 10C – 12 C, και για 1 – 3 βράδυα).
Είναι σημαντική όπως θα πούμε και παρακάτω μία διαφορά 10 βαθμών C ανάμεσα μέρας και νύχτας, στο τέλος φθινοπώρου όσο πλησιάζει ο χειμώνας, ώστε να προκύψουν ανθοφόρα που θα οδηγήσουν σε ανθοφορία του φυτού.
Το κλίμα της Ελλάδας ευνοεί την καλλιέργεια των Phalaenopsis εκτός σπιτιού. Μάλιστα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τις Phal η καλλιέργειά τους εκτός σπιτιού από τα τέλη Μάρτη / μέσα Απρίλη (ανάλογα τις θερμοκρασίες) έως το τέλος Οκτώβρη με μέσα Νοέμβρη (πάλι οι θερμοκρασίες παίζουν ρόλο και αν ο καιρός είναι ζεστός μπορούν να μείνουν και μέχρι τα μέσα Δεκέμβρη έξω).
Πότισμα
Είναι φυτά που τους αρέσει η υγρασία.
Το πότισμά τους εξαρτάται από τις εποχές του έτους, είναι ανάλογο δηλαδή από την εξωτερική θερμοκρασία και υγρασία.
Κατ΄ αρχάς, ένδειξη για το πότε θέλουν πότισμα, είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το υπόστρωμα. Παρατηρούμε λοιπόν το υπόστρωμα, όταν είναι βρεμένο, αφήνουμε να στεγνώσει πριν ξαναποτίσουμε. Τον χειμώνα που η υγρασία είναι αυξημένη στην ατμόσφαιρα άρα κρατάει υγρασία και το υπόστρωμα, ποτίζουμε περίπου κάθε 10 - 12 μέρες ενώ το καλοκαίρι που στεγνώνει πολύ πιο γρήγορα, ποτίζουμε κάθε 4 μέρες και κάνουμε ψεκασμούς με νερό ή αν ανέβει πολύ η θερμοκρασία μπορεί να χρειάζεται να ποτίσουμε και μέρα παρά μέρα. Αν το χειμώνα τιςν έχουμε μέσα σε διαμέρισμα τότε ίσως να πρέπει να τις ποτίσουμε κάθε 5 – 7 ημέρες, μιας και τα καλοριφέρ στεγνώνουν το υπόστρωμα. Αυτό που είναι βασικό είναι να παρατηρούμε το υπόστρωμά τους πριν ποτίσουμε.
Η διαδικασία ποτίσματος είναι απλή.
Βάζουμε το φυτό κάτω από τη βρύση και αφήνουμε το νερό να τρέχει επί 1 - 2 λεπτά, ώστε να βραχεί καλά ο φλοιός.
Μετά, στραγγίζουμε καλά το γλαστράκι και πάντα προσέχουμε να μην κρατήσει νερό η καρδιά του φυτού, δηλαδή η κοιλότητα που δημιουργούν τα 2 πάνω-πάνω φύλλα. Αν δούμε και υπάρχει νερό σε αυτό το σημείο, το στεγνώνουμε με την βοήθεια μιας χαρτοπετσέτας.
Επίσης, φροντίζουμε να ποτιζουμε πρωΐ, ώστε το φυτό να έχει στραγγίσει εντελώς πριν νυχτώσει.
Λίπανση
Η λίπανση, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον κύκλο καλλιέργειας του φυτού, γι' αυτό απαιτείται το ανάλογο λίπασμα ανάλογα με τη φάση που βρίσκεται το φυτό δεδομένου ότι οι Phalaenopsis είναι φυτά διαρκούς ανάπτυξης.
Λιπαίνουμε πάντα όταν τα φυτά είναι ποτισμένα, με υδατοδιαλυτό λίπασμα δηλαδή λίπασμα που έχουμε διαλύσει σε νερό, σε αναλογία 1 γραμ. λιπάσματος σε 1 λίτρο νερό.
Χοντρικά, διαλύουμε 1 κουταλάκι του γλυκού λίπασμα σε 5 λίτρα νερό ή 1 κουτάλι της σούπας λίπασμα σε 10 λίτρα νερό κ.ο.κ.
Ενας γενικός κανόνας λίπανσης για τις Phalaenopsis υβρίδια, είναι ο εξής :
Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος
Τα φυτά διανύουν περίοδο ανθοφορίας και ετοιμάζονται να μπούν σε περίοδο ανάπτυξης.
Χρειάζονται λίπασμα αζωτούχο 30-10-10 σε συχνότητα κάθε 15 μέρες.
Ιούνιος - Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος - μέσα Οκτωβρίου
Τα φυτά έχουν ξεκινήσει την περίοδο ανάπτυξής τους, βγάζοντας συνήθως 2 νέα φύλλα και νέες ρίζες. Αυτήν την εποχή, ίσως κιτρινίσουν 1 ή 2 φύλλα της βάσης του φυτού, αυτό είναι φυσιολογικό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Χρειάζονται ισορροπημένο λίπασμα 20-20-20 σε συχνότητα κάθε 15 μέρες.
Μέσα Οκτωβρίου - Νοέμβριος - αρχές Δεκεμβρίου
Είναι η εποχή που εμφανίζονται τα νέα ανθοφόρα. Προϋπόθεση για να εμφανιστούν νέα ανθοφόρα, είναι η θερμοκρασία να πέσει κάτω από τους 20 βαθμούς C για περίπου 15 - 20 συνεχόμενες μέρες και η βραδινή με την ημερήσια θερμοκρασία να έχουν τουλάχιστον 10 βαθμούς C διαφορά αυτό το διάστημα.
Το φυτό χρειάζεται φωσφορούχο λίπασμα 12-48-8 (το λεγόμενο και λίπασμα ανθοφορίας) σε συχνότητα κάθε 15 μέρες .
Δεκέμβριος - Ιανουάριος - Φεβρουάριος
Είναι η περίοδος που ωριμάζουν τα ανθοφόρα - συνήθως χρειάζεται περίπου 3 μήνες από την εμφάνιση του ανθοφόρου στελέχους μέχρι την ωρίμανση της ανθοφορίας ώστε να δούμε την ορχιδέα μας γεμάτη λουλούδια.
Επιστρέφουμε σε ισορροπημένο λίπασμα 20-20-20 σε συχνότητα κάθε 25 μέρες περίπου.
Υπόστρωμα
Ιδανικό υπόστρωμα είναι ο φλοιός ελάτης ή πεύκου σε διαφορετικές διαστάσεις, σε αναλογία περίπου 80% φλοιός σε μέγεθος 2 - 3 εκ. και 20% σε μέγεθος 1 εκ. ή και μικρότερο. Η χρήση λέκκα (διογκωμένος άργιλος) στο κάτω μέρος της γλάστρας βοηθά πολύ στην γρήγορη αποστράγγιση του υποστρώματος.
Πολλαπλασιασμός
Μην σας φανεί περίεργο, αν το φυτό σας, παρουσιάσει πάνω σε κάποιο ανθοφόρο ένα νέο φυτό, δηλαδή αναπτύξει φύλλα και ρίζες. Αυτό λέγεται keiki, δεν συμβαίνει συχνά, και σημαίνει πως η ορχιδέα σας θέλει να πολλαπλασιαστεί. Οταν οι ρίζες του keiki φτάσουν τα 6-7 εκατοστά μήκος, μπορεί να αφαιρεθεί από το μητρικό φυτό και να εγκατασταθεί σε γλαστράκι με φλοιό και έτσι θα έχουμε ένα καινούριο φυτό.
Δεν είναι όμως το keiki ο μόνος τρόπος να πάρουμε νέο φυτό από την ορχιδέα μας .
Μπορεί να βγάλει παράφυτο, να δημιουργήσει δηλαδή δίπλα από το μητρικό φυτό άλλο, νέο φυτό αναπτύσσοντας φύλλα και ρίζες. Ομοίως, μόλις δούμε και βγάλει 3 - 4 φύλλα και ρίζες 6 - 7 εκ. μήκους, μπορούμε να το διαχωρίσουμε και να πάρουμε μία νέα, μικρή Phalaenopsis η οποία συνήθως ανθίζει από τον πρώτο χρόνο.
Μεταφύτευση
Μία ορχιδέα Phalaenopsis χρειάζεται μεταφύτευση, όταν οι ρίζες της έχουν αναπτυχθεί τόσο ώστε να έχουν καταλάβει το δοχείο που είναι φυτεμένες κι έτσι θέλουν μεγαλύτερη γλάστρα ή ο φλοιός έχει αλοιωθεί, έχει την υφή της λάσπης και δεν στεγνώνει και έτσι είναι ακατάλληλος για το φυτό.
